Gospodarka wapniowa jest jedną z bardziej skomplikowanych w organizmie. Nasz ustrój posiada ponad 20 g wapnia na każdy beztłuszczowy kilogram masy ciała! 98% tej wartości skumulowane jest w kościach, natomiast tylko 2% ulega aktywnym przemianom i krąży we krwi. Dzięki prawidłowej diecie dziennie dostarczamy naszemu ciału 1 gram wapnia, jednak tylko 30% ulega wchłonięciu w jelitach. Przyswajanie tego pierwiastka zwiększa się, dzięki obecności witaminy D3 [1].
Komu potrzebne jest dodatkowe źródło wapnia?
Wapń poza udziałem w budowie kości i zębów jest odpowiedzialny za krzepnięcie krwi, wchodzi w skład niektórych hormonów i enzymów oraz uczestniczy w przekaźnictwie nerwowym, jak również w skurczu i rozkurczu mięśni, w tym mięśnia sercowego. Udowodniono, że jego prawidłowy poziom ma wpływ na hamowanie rozwoju nadciśnienia tętniczego. Niedoboru wapnia możemy się spodziewać w przypadkach: restrykcyjnej lub źle zbilansowanej diety, zaburzeń wchłaniania, czy w okresie pomenopauzalnym, u kobiet w ciąży i połogu. Osoby, które obowiązkowo powinny suplementować wapń, to pacjenci z krzywicą, osteomalacją, osteoporozą, chorobą alkoholową oraz w trakcie rekonwalescencji po złamaniach kości [2,3].
W jaki sposób skutecznie suplementować wapń?
Wapń może pochodzić z żywności lub suplementów zawierających sole wapnia. Wśród pożywienia najlepszym jego źródłem jest mleko oraz jego przetwory. Przyczyna leży w obecności laktozy, która poprawia wchłanianie wapnia oraz w odpowiednim stosunku wapnia do fosforu (1:1). W przypadku nietolerancji laktozy wystarczające źródło wapnia zapewnią napoje fermentowane (kefir, jogurt, maślanka), sery podpuszczkowe dojrzewające, czy ryby wędzone. Nasiona fasoli, natka pietruszki, szpinak czy orzechy także zawierają dużo wapnia, jednak jest on o wiele gorzej przyswajalny. Spowodowane jest to obecnością kwasu szczawiowego i fitynianów. Należy pamiętać, że odpowiednia dieta powinna być wystarczająca do zaspokojenia dziennego zapotrzebowania na wapń. Jednak wiele publikacji wskazuje, że w krajach europejskich codzienne posiłki nie dostarczają tego makroelementu w wystarczających ilościach [3].
Do prawidłowego wchłaniania wapnia niezbędna jest obecność witaminy D3. W świetle aktualnych wytycznych, dla polskich warunków atmosferycznych, każdy powinien suplementować witaminę D3 w dawce minimum 1000 j. dziennie przez cały rok. Preparatem zawierającym w swoim składzie wapń oraz witaminę D3 jest Calcium 500 D. W jednej saszetce znajduje się 500 mg wapnia, 250 j. witaminy D3 oraz 60 mg kwasu askorbowego. Taka mieszanka zapewnia połowę dziennego zapotrzebowania na wapń. Co więcej, występujący w tym preparacie laktoglukonian wapnia, jest jedną z lepiej przyswajalnych postaci tego pierwiastka. Wystarczy przyjmować jedną saszetkę dziennie, między posiłkami. Suplementacja powinna być prowadzona w sposób ostrożny, ponieważ tak jak niedobór wapnia jest niekorzystny dla organizmu, tak samo dzieje się w przypadku jego nadmiaru. Warto, podczas badań okresowych, jednorazowo oznaczyć sobie zarówno poziom wapnia, jak i witaminy D3 (kalcydiolu) w surowicy krwi, a następnie wyniki omówić z lekarzem rodzinnym [2,3].
Bibliografia:
1 –Szczeklik A., Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, 2018
2 –Kokot F., Suplementacja witaminy D i wapnia, www.mp.pl, 2016
3 –Przygoda B., Wapń, mp.pl
